ළමුන්ගේ කතා කිරීම ප්‍රමාද වීම
ළමුන්ගේ කතා කිරීමේ ප්‍රමාදය (Speech Delay) යනු, ළමා වයස් කාලයේදී කතා කිරීමේ හැකියාවන් අඩු වන හෝ ප්‍රමාද වන අවස්ථාවන් ලෙස සලකනවා. කථනය, සමාජික ක්‍රියාකාරකම් හා මනෝවිද්‍යාත්මක සංවර්ධනයේ මූලික කොටසක් වන අතර, ළමයින් හා පවුලේ අය සඳහා දැනුම හා සම්බන්ධතාවය වැඩි කිරීමට ඉවහල් වේ.
කතා කිරීමේ ප්‍රමාදය යනු කුමක්ද?
ළමයින්ට වයසට සමාන ලෙස කතා කිරීමට හැකියාවක් තිබිය යුතුය. 2 වසරක් පමණ වන විට, බොහෝ ළමයින්ට මිනිස් කථා භාෂාව භාවිතා කිරීමට හැකියාවක් ඇත. කතා කිරීමේ ප්‍රමාදය, ළමයින්ට සාමාන්‍ය වශයෙන් කතා කරන කාලය හෝ වචන අවස්ථා හෝ වචන ගලපා ගැනීමේ ප්‍රමාදයකි.
කතා කිරීමේ ප්‍රමාදයට හේතු
1. ජානමය හේතු (Genetic Factors):
– කුඩා ළමයින්ගේ කථන ප්‍රමාදය පවුලේ අය අතරේ පවතින කථන සංවර්ධනය අඩු උන අවස්ථාවන් වෙයි. පවුලේ කථන ප්‍රමාදයක් තිබේ නම්, එය දරුවාටද බලපාන්න පුළුවන්.
2. භෞතික හා මනෝවිද්‍යාත්මක ගැටලු (Physical or Psychological Issues):
– භෞතික ප්‍රශ්න: කථන හා ශබ්ද ව්‍යාකූලතාව (Speech or Hearing Issues) – ළමාවට ඇසීමේ ගැටලුවක් ඇත්නම්, එම ගැටලුව නිසා කථනය ප්‍රමාද විය හැක.
– මනෝවිද්‍යාත්මක කටයුතු: ළමයින්ගේ මනෝවිද්‍යාත්මක ප්‍රශ්න, උදාහරණයක් ලෙස ඩිප්‍රෙෂන්, අධික ආතතිය හෝ සමාජීය කටයුතු වල අඩුවීම (Autism Spectrum Disorder) කථන ප්‍රමාදයට හේතු විය හැක.
3. භෞතික සංවර්ධන ප්‍රමාද (Developmental Delays):
– කථන හා භාෂා සංවර්ධනය මූලිකව දරුවාගේ මනෝවිද්‍යාත්මක සහ සමාජීය හැසිරීම් වලට අදාළ වේ. එම ගැටලු නිසා, ළමයින්ට කථා කිරීමේ හැකියාව පමණක් නොව, සමාජීය කටයුතු හා ස්වයංක්‍රීය හැසිරීම පවා ප්‍රමාද විය හැක.
4. පවුල් සහ පරිසර බලපෑම් (Family and Environmental Factors):
– පවුලේ ය එකිනෙකා කතා කිරීම ,භාෂාව හැසිරවීම ළමා කථන සංවර්ධනය මත බලපායි. උදාහරණයක් ලෙස, පවුලේ සාමාජිකයින් සමඟ කථා කිරීමේ අවස්ථා අඩු වීම, ටෙලිවිෂන්, mobile phone ක්‍රියාකාරකම් වල ඉන්නා නිසා, කථන ප්‍රමාදයට හේතු විය හැක.
කතා කිරීමේ ප්‍රමාදය හඳුනා ගැනීම
කතා කිරීමේ ප්‍රමාදය හඳුනා ගැනීමේදී, පහත අවස්ථාවන් වඩාත් හොඳින් සලකා බලන්න:
1. වයසට සමාන වචන ගණන: වයස අවුරුදු 2 වන විට, ළමයින්ට සාමාන්‍යයෙන් 50 වචන කීමට හැකියාවක් තිබිය යුතුය.
2. ඉලක්ක කථනය: 3 වසරක් පමණ වන විට, කුඩා වාක්‍ය (වචන 2-3 ) භාවිතා කිරීම සහ කථා කිරීමේ හැකියාව දක්වයි.
3. ඇසීමේ ගැටලු: ඇසීමේ ගැටලුවක් ඇති විට, ළමාවට කථා කර ගැනීමට හා වචන වඩාත් හඳුනා ගැනීමට අපහසුයි.
කතා කිරීමේ ප්‍රමාදය ප්‍රතිකාර කිරීමේ ක්‍රම
1. කථන වෘත්තියඥයකු සමඟ උපදෙස් ලබා ගැනීම:
– කථන වෘත්තියඥයෙකු (Speech Therapist) සමඟ උපදෙස් ලබා ගැනීමේදී, දරුවාගේ කථන සහ භාෂා සංවර්ධනයේ ගැටලු අදාළව සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා ආකාරය හොඳින් පහද දෙයි. දරුවා සහ එම Therapist සමග speech sessions වලට යොමු කිරීම මෙහිදී සිදු කරයි..
2. අවධානය සහ ප්‍රේරණය:
– කථනයේ සංවර්ධන සඳහා පවා, පවුලේ අය සමඟ කථා කිරීමේ අවස්ථා සැලසීම, සහ දරුවා සමග පවත්වන කථන ක්‍රියාකාරකම් වලට අවධානය යොමු කිරීම වැදගත්ය. ඔවුන් සමග නිතර සංවාදයේ යෙදෙන්න. ප්‍රශ්න අසන්න. ඔවුන් කියන ඕනෑම තේරුමක් නැති වචන වලට පවා අවධානය යොමු කරන බව පෙන්වන්න. ඒ හැම වචනයකටම වාක්‍යකටම දිරිගැන්වීමක් කරන්න.
3. සමාජීය සහ මනෝවිද්‍යාත්මක සහය:
– ළමාවන්ට සමාජීය හා මනෝවිද්‍යාත්මක පරිසරයක් සැලසීම, කථන ප්‍රමාදය අඩු කළ හැක. නිතර සමාජයේ මිනිසුන් ඇති තැන් වලට දරුවා රැගෙන යන්න. එමගින් දරුවාට සංවාද නිතරම ඇසේ. සම වයස් දරුවන් සමග නිතර සෙල්ලම් කිරිමට දෙන්න.
නිතරම දරුවාට කතන්දර, කවි, ගීත පුරුදු කරන්න.
